Epilepsja, powszechnie znana jako padaczka, to schorzenie neurologiczne, które dotyka ponad 50 milionów ludzi na całym świecie, w tym około 400 tysięcy osób w Polsce. Charakteryzuje się występowaniem napadów padaczkowych, które mogą przybierać różne formy, od drgawek po utratę świadomości. Choć padaczka jest chorobą nieuleczalną, w większości przypadków można skutecznie kontrolować jej objawy za pomocą odpowiednich leków. Warto zrozumieć, jakie są przyczyny tego schorzenia, jak je diagnozować oraz w jaki sposób wpływa ono na życie pacjentów, by móc lepiej wspierać osoby zmagające się z tym wyzwaniem.
Epilepsja – co to za choroba?
Epilepsja, znana również jako padaczka, to przewlekła grupa schorzeń neurologicznych, której głównym objawem są nawracające napady padaczkowe. Szacuje się, że na świecie zmaga się z nią ponad 50 milionów osób, a w Polsce około 400 tysięcy.
Choć padaczki nie można całkowicie wyleczyć, w około 70% przypadków skuteczne kontrolowanie napadów jest możliwe dzięki odpowiednio dobranym lekom. Padaczka dotyka około 1% populacji, co stanowi poważne wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej.
Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka padaczki?
Padaczka, schorzenie o wielorakich i skomplikowanych przyczynach, może mieć podłoże genetyczne, wynikać z przebytych urazów głowy lub być konsekwencją chorób atakujących układ nerwowy. Przykładowo, zapalenie opon mózgowych stanowi jedno z potencjalnych źródeł tej dolegliwości.
Kto znajduje się w strefie podwyższonego ryzyka zachorowania? Predyspozycje genetyczne odgrywają tu istotną rolę – osoby z historią padaczki w rodzinie są bardziej podatne na rozwój choroby. Dodatkowo, wspomniane wcześniej urazy głowy znacząco zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia napadów. Do czynników ryzyka zaliczają się również schorzenia naczyń mózgowych, w tym udar, a także nadużywanie alkoholu, które negatywnie wpływa na funkcjonowanie mózgu.
W przypadku osób, które doświadczyły już jednego napadu padaczkowego, szansa na ponowne wystąpienie ataku wynosi od 40 do 50%. Jest to istotna statystyka, która pozwala ocenić potencjalne ryzyko i podjąć odpowiednie kroki profilaktyczne.
Jakie są objawy epilepsji?
Epilepsja może objawiać się na wiele sposobów, a konkretne symptomy zależą od typu napadu. Wśród najczęściej obserwowanych objawów wymienia się:
- napady drgawkowe: to nagłe, mimowolne skurcze mięśni, które mogą być bardzo intensywne,
- utratę świadomości: może trwać od kilku sekund do kilku minut,
- aurę: to sygnał ostrzegawczy, zapowiadający nadejście napadu; może przybierać formę lęku, nietypowych doznań zmysłowych (wzrokowych, węchowych, słuchowych) albo problemów z koordynacją ruchową,
- napady toniczne: charakteryzują się nagłym i silnym napięciem mięśniowym,
- napady miokloniczne: to krótkotrwałe, gwałtowne szarpnięcia pojedynczych mięśni lub całych ich grup,
- napady atoniczne: powodują nagłą wiotkość mięśni, co skutkuje upadkiem osoby doświadczającej napadu,
- napady typu absence (napady nieświadomości): objawiają się krótkim „wyłączeniem” kontaktu z otoczeniem, często towarzyszy im zamyślony wyraz twarzy,
- zaburzenia zmysłów: mogą obejmować halucynacje wzrokowe, słuchowe, węchowe, a nawet smakowe,
- objawy przypominające omdlenie: zawroty głowy, uczucie osłabienia, a także problemy z widzeniem.
Jak diagnozuje się padaczkę?
Precyzyjna diagnoza padaczki to proces, który rozpoczyna się od wnikliwej rozmowy lekarza z pacjentem oraz dokładnego badania fizykalnego. Niezwykle istotnym elementem jest badanie elektroencefalograficzne (EEG), które pozwala na obserwację aktywności elektrycznej mózgu.
Dodatkowo, lekarz zleci wykonanie badań obrazowych mózgu, takich jak tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI). Mają one na celu wykluczenie innych schorzeń, które mogą dawać symptomy zbliżone do padaczki, a także pomagają w identyfikacji potencjalnej przyczyny dolegliwości.
Leczenie padaczki – co warto wiedzieć?
Terapia padaczki opiera się najczęściej na farmakoterapii, wykorzystującej leki przeciwpadaczkowe. Ich zadaniem jest stabilizacja aktywności elektrycznej mózgu, co w wielu przypadkach przynosi znakomite rezultaty. U ponad dwóch trzecich pacjentów odpowiednio dobrane leczenie pozwala na znaczące ograniczenie częstotliwości napadów, a nawet ich całkowite wyeliminowanie.
Niestety, u około 30-40% osób zmagających się z tą chorobą, farmakoterapia okazuje się nieskuteczna. Wówczas lekarze rozważają alternatywne metody leczenia, takie jak interwencja chirurgiczna lub zastosowanie diety ketogenicznej.
Jak postępować podczas napadu padaczkowego?
Kiedy ktoś doświadcza napadu padaczkowego, kluczowe jest opanowanie i zapewnienie mu bezpieczeństwa. Rozejrzyj się i usuń z jego pobliża wszelkie przedmioty, które mogłyby stanowić zagrożenie, takie jak ostre kanty mebli czy inne niebezpieczne przedmioty.
Ułóż osobę w pozycji bocznej ustalonej, aby ułatwić jej oddychanie. Pamiętaj, by nie próbować powstrzymywać drgawek i absolutnie niczego nie wkładać do ust osoby doświadczającej napadu.
Kiedy należy wezwać pogotowie? Zrób to niezwłocznie, jeśli:
- jest to pierwszy napad w życiu tej osoby,
- drgawki trwają dłużej niż pięć minut,
- napady powtarzają się jeden po drugim, a osoba nie odzyskuje przytomności,
- napad dotyczy kobiety w ciąży,
- podczas napadu doszło do urazu.
W takich sytuacjach szybka interwencja medyczna jest absolutnie niezbędna.
Jak wpływa padaczka na życie pacjentów?
Padaczka stanowi poważne wyzwanie, wpływając negatywnie na psychikę i życie społeczne osób dotkniętych tą chorobą. Stygmatyzacja związana z padaczką często prowadzi do poczucia osamotnienia i wykluczenia, a dzieci zmagające się z tym schorzeniem mogą napotykać trudności w nauce i funkcjonowaniu w środowisku szkolnym.
Wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia dają realną szansę na znaczącą poprawę jakości życia. Kluczowym celem terapii jest opanowanie napadów, a w wielu przypadkach leczenie może nawet całkowicie im zapobiec, pozwalając pacjentom na normalne funkcjonowanie.
Najnowsze komentarze